کتاب اکوتوریسم؛ راهی برای گردشگری پایدار
کتاب «اکوتوریسم؛ راهی برای گردشگری پایدار» نوشته‌ی افسانه احسانی، اثری کاربردی و پژوهش‌محور در زمینه‌ی گردشگری طبیعت‌محور است که با تکیه بر مبانی نظری جهانی و تجارب ملی، تلاش دارد پلی میان نظریه و عمل در حوزه اکوتوریسم برقرار کند.
نویسنده: افسانه احسانی
شابک: 9786007127322
تعداد صفحات: 344 صفحه
سال انتشار: 1402
نوبت چاپ: هشتم
قطع: وزیری
جلد: شومیز
معرفی کتاب
کتاب «اکوتوریسم؛ راهی برای گردشگری پایدار» از جمله منابع جامع و تخصصی در حوزه‌ی طبیعت‌گردی و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی است. این اثر در هشت چاپ متوالی منتشر شده و جایگاه خود را به‌عنوان مرجعی معتبر برای دانشجویان، راهنمایان گردشگری، و فعالان حوزه محیط‌زیست تثبیت کرده است.
احسانی در این کتاب موضوعات گوناگونی را در هفت بخش اصلی بررسی می‌کند، از جمله:
مفاهیم و اصول اکوتوریسم
ارتباط اکوتوریسم با حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی
پیوند اکوتوریسم با سایر حوزه‌های گردشگری
اثرات مثبت و منفی اکوتوریسم بر جوامع محلی و محیط طبیعی
نقش ذی‌نفعان و دست‌اندرکاران این حوزه
برنامه‌ریزی و مدیریت مقاصد اکوتوریستی
پیوند میان دانشگاه و عمل
افسانه احسانی در مقدمه کتاب با نگاهی دقیق به چالش‌های اجرایی در حوزه طبیعت‌گردی می‌نویسد:
«همواره و در همه دوران‌ها فاصله معناداری میان دانشگاه و بخش‌های اجرایی وجود داشته است؛ این فاصله در حوزه طبیعت‌گردی و به‌ویژه اکوتوریسم نیز احساس می‌شود.»
او معتقد است که با ورود فعالان گردشگری به دانشگاه‌ها و حضور فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها در عرصه‌های اجرایی، از طریق آموزش‌های کوتاه‌مدت و دوره‌های راهنمایان تور، این فاصله به‌تدریج در حال کاهش است.
ویژگی‌های برجسته کتاب
این کتاب تنها به تعریف و توصیف مفاهیم بسنده نمی‌کند، بلکه با نگاهی تحلیلی و بومی به تجربه‌های ملی ایران در زمینه اکوتوریسم می‌پردازد. احسانی کوشیده است تا بخش‌هایی را برجسته کند که در منابع مشابه یا مغفول مانده یا کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.
رویکرد علمی و درعین‌حال کاربردی نویسنده، این اثر را به منبعی سودمند برای برنامه‌ریزان، کارشناسان محیط‌زیست، راهنمایان طبیعت‌گردی و علاقه‌مندان به توسعه‌ی پایدار گردشگری در ایران تبدیل کرده است.
فهرست مطالب
فهرست مطالب کتاب اکوتوریسم راهی برای گردشگری پایدار (ویرایش جدید) به شرح زیر می باشد:
فصل اول: مفاهیم و اصول
مقدمه
گردشگری از نگاه سیستمی
اکولوژی
گردشگری پایدار
اصول گردشگری پایدار
تعاریف اکوتوریسم
اصول اکوتوریسم
ویژگی های اکوتوریسم
اکوتوریسم و توسعه پایدار
ضرورت توسعۀ اکوتوریسم در ایران
فصل دوم: اکوتوریسم و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی
مقدمه
اکوتوریسم حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی
اکوتوریسم چگونه به حفظ محیط زیست کمک می کند؟
روش غیرمستقیم
روش مستقیم
آگاه‌سازی مردم از اهمیت حفاظت
اکوتوریسم و ارتقای معیشت و بهبود کیفیت زندگی
چگونه می توان از طریق بهبود کیفیت زندگی مردم بومی به حفظ محیط زیست کمک کرد؟
اکوتوریسم حفاظت از فرهنگ بومی و میراث معنوی
اکوتوریسم آموزش و تفسیر
آموزش – یادگیری
تفسیر
اکوتوریسم تغییر نگرش و رفتار
فصل سوم: اکوتوریسم و مفاهیمی در گردشگری که با آن حوزه مشترک دارند
مقدمه
گردشگری بر پایه طبیعت
شاخه های گردشگری بر پایه طبیعت
منابع طبیعت گردی در ایران
مروری مختصر بر حیات وحش ایران از منظر اکوتوریسم
مناطق تحت حفاظت محیط زیست
قرق های بومی
گردشگری مسولانه
گردشگری روستایی
ژئوتوریسم
ژئوپارک
تفسیر ارزش های زمین شناسی در ژئوسایت ها
اکوتوریسم برای کودکان و نوجوانان
اکوتوریسم الگویی مناسب برای سفرهای کودکان
نگاهی به پیشینه سفرهای کودکان در ایران
فصل چهارم: اثرات مثبت و منفی اکوتوریسم
مقدمه
اثرات مثبت اکوتوریسم
اثرات منفی اکوتوریسم
رویکرد تاریخی ـ تکوینی دوکسی
کدهای اخلاقی ـ رفتاری
نمونه هایی از کدهای رفتاری گردشگران
نمونه هایی از کدهای رفتاری جامعۀ میزبان
فصل پنجم: دست اندرکاران اکوتوریسم: برخی زیرساخت ها و تسهیلات
مقدمه
ذی نفعان اکوتوریسم
دولت
بخش خصوصی
سازمان های مردم نهاد
آژانس های مسافرتی
راهنمایان اکوتوریسم
انواع اکوتوریست ها
نیروهای داوطلب
جامعۀ بومی
نقش زنان بومی در اکوتوریسم
محصولات بومی و کسب و کارهای کوچک
زیرساخت ها و تسهیلات مناسب اکوتوریسم
حمل و نقل
اقامتگاه های اکوتوریسم
اکولوژها
فصل ششم: برنامه ریزی و مقاصد اکوتوریسم
مقدمه
مفاهیم و تعاریف پایه
برنامه ریزی مقاصد اکوتوریسم
ایجاد مقصد اکوتوریسم
ضرورت برنامه ریزی برای مقاصد اکوتوریسم
ارکان برنامه ریزی مفاصد اکوتوریسم
هدف گذاری: تعریف اهداف اصلی- اهداف عینی
شناخت بستر طرح
شناسایی و جلب مشارکت ذی نفعان
انتخاب یا تعریف مدل مدیریتی مقاصد اکوتوریسم
انتخاب سایت: تعریف کاربری اراضی و منطقه بندی
ارزیابی اثرات اجتماعی فرهنگی اکولوژیکی و اقتصادی
ایجاد تسهیلات اکوتوریسم و تعریف برنامه های اکوتوریستی
بازار یابی مقصد اکوتوریسم
مدیریت اثرات بازدیدکنندگان در مقاصد اکوتوریسم
مدیریت خطرهای تهدیدکننده ی بازدیدکنندگان و حفظ امنیت
اصول مدیریت بازدیدکنندگان در مقاصد اکوتوریسم
دسته بندی بازدیدکنندگان
چارچوب های مدیریت اثر بازدیدکنندگان در مقاصد اکوتوریسم
ظرفیت برد
چارچوب های مدیریتی جدید
مسئولیت اجتماعی شرکت ها
مسولیت اجتماعی شرکت ها در گردشگری
نمونه های از پروژه های ملی و بین‌الملل در حوزه اکوتوریسم
پیوست:
راهنمای برنامه ریزی موفق برای مقصد اکوتوریسم
راهنمای تعریف اهداف عینی موثر در برنامه ریزی مقاصد اکوتوریسم
انواع مدل های مدیریت مقاصد اکوتوریسم
مدل اداره و مالکیت با جامعۀ محلی
مدل بخش خصوصی مالکیت سود محور
مدل نیمه دولتی
مدل سازمان غیر انتفاعی
مدل اکولاژ
مدل ترکیب بخش عمومی و بخش خصوصی انتفاعی
مدل ترکیب بخش عمومی و بخش خصوصی غیر انتفاعی
نتیجه‌گیری
کتاب «اکوتوریسم؛ راهی برای گردشگری پایدار» تلاشی است برای نزدیک‌تر کردن دو جهان نظریه و عمل، دانشگاه و میدان، علم و تجربه. اثری که می‌کوشد نگاه تازه‌ای به مفهوم پایداری در گردشگری بیندازد و راهی علمی برای توسعه‌ی متوازن طبیعت‌گردی در ایران پیش پای خوانندگان بگذارد.
انتشارات مهکامه
انتشارات مهکامه، ناشر تخصصی حوزه گردشگری، هتلداری و مدیریت، با هدف گسترش دانش و ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای فعالان این عرصه، کتاب «اکوتوریسم؛ راهی برای گردشگری پایدار» را منتشر کرده است. این ناشر باسابقه با تمرکز بر انتشار منابع علمی و آموزشی روز، همواره کوشیده است پیوندی میان نظریه و عمل در صنعت گردشگری ایجاد کند. آثار مهکامه، از جمله همین کتاب، مرجع آموزشی قابل اعتماد برای دانشجویان، پژوهشگران و راهنمایان گردشگری در ایران به شمار می‌آید.
