نقش صنایع دستی در توسعه صنعت گردشگری، راهی نو برای ارتباط بیشتر گردشگری و سنت ها
صنایع دستی از ابعاد مختلف قابل اهمیت و توجه است. از لحاظ فرهنگی که موجب حفظ و ثبت آثار گذشته و میراث گرانقدر می شود و در حوزه اقتصادی هم که موجب اشتغال زایی 
و کسب درآمد برای طیف های سنی مختلف می شود. در این حوزه حضور و خلاقیت و مشارکت زنان و کودکان کمک بسزایی دارد.
نقش صنایع دستی در رونق صنعت گردشگری، به عنوان سفیر ماندگار و خاموش
صنایع دستی از جهت اینکه از گذشته تا آینده، سوغاتی از تاریخ است و البته عجین با هنر ومهارت است، در صحنه گردشگری هم بسیار پررنگ و مهم است. در این مقاله به نکات مهم و اثرگذار آن در این صنعت اشاره می کنیم.
تاثیر صنایع دستی بر تجربه گردشگران
صنایع دستی می‌توانند به تنوع و فرهنگ محلی یک منطقه رنگ و بویی خاص بدهند و تجربه گردشگران را بهبود بخشند.صنایع دستی می‌توانند تأثیر مهمی بر تجربه گردشگران داشته باشند. این صنایع اغلب به تنوع و زیبایی فرهنگ و هنر یک منطقه رنگ و بویی خاصی بخش می‌دهند که در تفاوت و منحصر به فرد بودن تجربه گردشگران نقش دارد. از طرف دیگر، تعامل مستقیم با صنایع دستی و صنعتگران محلی، به گردشگران امکان می‌دهد تا ارتباط نزدیکتری با فرهنگ و جوامع محلی برقرار کنند، این ارتباط می‌تواند تجربه آنها را عمیق‌تر و ماندگارتر کند. همچنین، خرید محصولات دستی می‌تواند به گردشگران احساس ارتباط مستقیم با جامعه محلی و حمایت از آنها را القا کند که تجربه‌ی مثبتی برای آنها به ارمغان می‌آورد. در نتیجه، صنایع دستی می‌توانند به تنوع و غنای فرهنگی، تجربه فردی و ارتباطات اجتماعی گردشگران کمک کنند و تجربه سفر آنها را بهبود بخشند.
ارتباط مستقیم با جامعه محلی
خرید محصولات دستی می‌تواند به توسعه اقتصادی جوامع محلی کمک کند و از حفظ فرهنگ و سنت‌های آنها حمایت کند.ارتباط مستقیم صنایع دستی با جامعه محلی بسیار مهم است. این ارتباط به ایجاد یک پل ارتباطی بین گردشگران و جامعه محلی کمک می‌کند، زیرا گردشگران از نزدیکترین امکانات و تجربیات محلی بهره‌مند می‌شوند. همچنین، خرید محصولات دستی از جامعه محلی نه تنها به ارزش اقتصادی آنها کمک می‌کند، بلکه به حفظ فرهنگ و سنت‌های محلی نیز کمک می‌کند. این ارتباط مستقیم می‌تواند به توسعه اقتصادی، افزایش درآمد، و تقویت ارتباطات اجتماعی در جوامع محلی کمک کند.
ایجاد فرصت‌های شغلی
صنایع دستی اغلب به عنوان یک فرصت برای ایجاد شغل در مناطق روستایی و کم‌توسعه مطرح می‌شوند.صنایع دستی به عنوان یک منبع اصلی ایجاد فرصت‌های شغلی در جوامع محلی شناخته می‌شوند. این صنایع اغلب به صورت محلی و در کنار فرآیندهای سنتی تولید می‌شوند، که نیاز به مهارت‌های خاص و زیرساخت‌های کمی دارند. با توسعه صنایع دستی، افراد محلی می‌توانند به عنوان تولیدکنندگان، طراحان، و بازاریابان فعالیت کنند، که این امر منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم می‌شود. به علاوه، با تقویت صنایع دستی، جذب گردشگران به این محصولات می‌تواند بازار فروش را گسترده‌تر کند و فرصت‌های شغلی را تا حدود زیادی افزایش دهد.
حفظ محیط زیست و منابع محلی
بسیاری از صنایع دستی از مواد محلی و قابل تجدیدپذیر استفاده می‌کنند که می‌تواند به حفظ محیط زیست کمک کند.صنایع دستی معمولاً از منابع محلی و مواد قابل تجدیدپذیر استفاده می‌کنند، که می‌تواند به حفظ محیط زیست کمک کند. با استفاده از مواد محلی، نیاز به حمل و نقل بین‌المللی کاهش می‌یابد که منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و اثرات منفی بر محیط زیست می‌شود. همچنین، با توجه به فرآیندهای سنتی تولید، مصرف انرژی و اثرات زیست محیطی کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، ارتقاء این صنایع و حمایت از تولید محصولات محلی می‌تواند باعث حفظ منابع محلی و ارزش‌های فرهنگی و زیست محیطی منطقه شود، که به ماندگاری و توسعه پایدار کمک می‌کند.
تبلیغات و بازاریابی
صنایع دستی می‌توانند به تبلیغات گردشگری یک منطقه کمک کنند و جذابیت آن را افزایش دهند.تبلیغات و بازاریابی نقش بسیار مهمی در توسعه و رونق صنایع دستی و گردشگری دارند. این ابزارها می‌توانند به تبلیغ و ترویج محصولات صنایع دستی در بازارهای محلی و بین‌المللی کمک کنند و باعث افزایش فروش و درآمد این صنایع شوند. استفاده از روش‌های مدرن تبلیغاتی مانند استفاده از شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌های مخصوص، نمایشگاه‌ها، و همچنین استفاده از مشتری‌پذیری در محل‌های توریستی می‌تواند به تعریف محصولات و برندهای محلی کمک کرده و جذابیت گردشگران را بیشتر کند. از طرف دیگر، با استفاده از تبلیغات و بازاریابی مناسب، می‌توان تجربه گردشگران را بهبود بخشید و آنها را به خرید محصولات صنایع دستی و حمایت از جوامع محلی تشویق کرد.
توسعه بازار وبرنامه برای آن
در بحث توسعه بازار و رونق باید متذکر شد کشورهایی که صنایع دستی هنوز به عنوان بخش مهمی از صنایع خلاق در نظر گرفته می‌شوند، تمایل دارند به اقتصادهای نوظهور تبدیل شوند، جایی که فاصله زمانی و فرهنگی بین صنایع دستی و جامعه معاصر کمتر است. در بسیاری از جاها، صنایع دستی باید حفظ شوند، زیرا در خطر «مرگ شدن» هستند،روش‌های سنتی و بومی بافندگی و صنایع دستی برای «گردشگری آخرین فرصت» یا ارزش روزافزون فرصت‌های رو به کاهش برای دیدن خلاقیت پیش از صنعت در عمل احیا می‌شوند.
در سایر زمینه ها ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بیشتر از صنایع دستی حمایت می کنند. به عنوان مثال، در برزیل صنایع دستی (artesanato) را تحت «اصطلاحات فرهنگی»، در کنار فولکلور و خوراک شناسی (فولکلور، گاسترونومی) شامل می شود.
ترویج و معرفی صنایع دستی
ترویج گردشگری صنایع دستی فقط نمایش و فروش محصولات صنایع دستی در مناطق گردشگری نیست. این در مورد اجازه دادن به گردشگران برای درک مهارت و هنر پشت آن و قدردانی از سنت های منحصر به فرد است. بنابراین، وقتی صحبت از گردشگری صنایع دستی می شود، پیوند گردشگران با صنعتگران و هنرمندان محلی برای کمک به درک و قدردانی از هنر مهم است.باید توجه داشت که آثار صنعتگران محلی نادیده گرفته نشوند، مهارت‌ها حفظ شوند، اهمیت به حفظ این گنجینه های انسانی و هنری ماندگاری به همراه دارد که برای جامعه های محلی، گردشگران، هنرمندان و دیگر عناصر وابسته به گردشگری امتیاز محسوب می شود. ارزآوری و رونق اقتصادی از منافع کوتاه مدت است و برنامه ریزی ها برای مالی بلند مدت هم موجب تضمین و بقا می گردد.
تعداد کمی از صنعتگران صنایع دستی برای تبلیغ کار خود دائماً به نمایشگاه های بین المللی سفر می کنند.«کمپین‌های تبلیغاتی را می‌توان از طریق چنین هنرمندان ی در طول نمایشگاه‌ها انجام داد تا به ترویج بسته‌های تور صنایع دستی نیز کمک کند.
برنامه‌های سفر را می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب طراحی کرد تا کمک به جذب چنین بسته‌هایی کمک کند. گردشگران قدیمی از ژاپن، چین و کشورهای اروپایی به این موارد علاقمندند که جهت انتخاب مخاطب و رونق بخش بررسی شده بازار بسیار امید بخش و قابل طراحی و سرمایه گذاری است.
اما ترویج صنایع دستی کافی نیست زیرا به لزوم حفظ اصالت در بخش صنایع دستی و حمایت از توسعه آن متناسب با زمان برای ایجاد بستری برای نوع جدید گردشگری باید مورد توجه قرارگیرد. اگر قرار است گردشگری صنایع دستی رونق بگیرد، باید برنامه ها و اهداف کوتاه مدت وبلند مدت منسجم و واضحی اعمال شود تا حفظ شود.
این فقط یک شغل برای یک موسسه یا بنگاه اقتصادی نیست. بلکه دولت، جامعه و بخش خصوصی باید برای کمک به اینکه این بخش گردشگری پررونق شود چشم انداز و ماموریتهای حرفه ای را تدوین کند تا در عین حالی که بهره‌برداری و تجاری‌سازی صورت می گیرد، از عواقب جبران ناپذیر آن نیز جلوگیری کنند. ما نمی توانیم صنایع دستی را ترویج دهیم مگر اینکه خودمان یاد بگیریم که به مهارت و هنر صنعتگران و هنرمندان این حوزه احترام بگذاریم.ممکن است بعضی از اقشار صنایع دستی را شغلی سطح پایین می دانند و قدر هنر پشت آن را ندانند، اما آشنایی و آگاهی از این هنر و صنعت این ذهنیت را اصلاح می کند و به همین دلیل قبل از اینکه بتوانیم صنایع دستی را به عنوان وسیله ای برای گردشگری توسعه دهیم، این تصور باید تغییر کند، تا رونق و معرفی آن به نحو خوبی صورت گیرد.
مروری بر انواع صنایع دستی
1. قالیبافی
قالیبافی یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین صنایع دستی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر است. این هنر شامل بافتن قالی‌ها و فرش‌های دستباف با استفاده از نخ‌های پشمی، ابریشمی و پنبه‌ای است. طرح‌ها و نقوش قالی‌ها غالباً الهام گرفته از طبیعت، تاریخ و فرهنگ محلی هستند.
2. سفالگری
سفالگری هنری است که در آن اشیای مختلفی از جمله ظروف، مجسمه‌ها و تندیس‌ها با استفاده از خاک رس و پخت در کوره ساخته می‌شود. این هنر در بسیاری از مناطق جهان به عنوان یکی از صنایع دستی محبوب شناخته می‌شود و تنوع زیادی در طرح‌ها و رنگ‌های آن وجود دارد.
3. نساجی سنتی
نساجی سنتی شامل تولید پارچه‌ها و منسوجات با استفاده از روش‌های دستی مانند بافندگی و دوخت است. در بسیاری از فرهنگ‌ها، نساجی سنتی نقش مهمی در لباس‌ها و پوشاک محلی دارد و طرح‌ها و الگوهای خاصی را به نمایش می‌گذارد.
4. میناکاری
مینا کاری هنری است که شامل تزئین فلزات (معمولاً مس و نقره) با استفاده از لعاب‌های رنگی و ایجاد طرح‌های پیچیده و زیبا می‌شود. این هنر در ایران بسیار محبوب است و اغلب برای ساخت ظروف، زیورآلات و تزئینات دیگر استفاده می‌شود.
5. خاتم‌کاری
خاتم‌کاری هنر تزئین اشیا با استفاده از قرار دادن قطعات کوچک چوب، فلز و استخوان در الگوهای هندسی پیچیده است. این هنر بیشتر در ایران رایج است و برای تزئین جعبه‌ها، مبلمان و اشیای تزئینی دیگر استفاده می‌شود.
6. چرم‌سازی
چرم‌سازی شامل تولید اشیای مختلف از جمله کیف، کفش، پوشاک و تزئینات دیگر از چرم است. این هنر به مهارت‌های دستی و دقت بالا نیاز دارد و در بسیاری از مناطق جهان به عنوان یک صنعت مهم شناخته می‌شود.
7. زیورآلات دست‌ساز
تولید زیورآلات دست‌ساز شامل ساخت جواهرات و زیورآلات از مواد مختلف مانند طلا، نقره، مس و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی است. این هنر به خلاقیت و دقت بالایی نیاز دارد و در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان یک صنعت دستی مهم شناخته می‌شود.
صنایع دستی نقش بسیار مهمی در حفظ و ارتقای فرهنگ‌ها و هنرهای محلی دارند. این هنرها نه تنها به عنوان یک منبع درآمد برای بسیاری از جوامع عمل می‌کنند، بلکه بازتابی از تاریخ، فرهنگ و هنرهای بومی هر منطقه هستند. حفظ و حمایت از صنایع دستی می‌تواند به تداوم و توسعه این هنرهای ارزشمند کمک کند و به تنوع فرهنگی جهانی غنا بخشد.
