لینک پادکست در کسب باکس

سلام همسفر

به شش دقیقه دوم ما خوش اومدین

شما به آوای سه شنبه گوش می کنید. آوای سه شنبه کاریه از موسسه گردشگری آوای فطرت که تقدیم حضورتون میشه.

تا حالا اسم قلی درویش به گوشتون خورده؟

قلی درویش چیه کیه یا کجاست؟

موضوع این هفته ما درباره تپه باستانی قلی درویشه. در این شش دقیقه با ما همراه باشید

وجه تسمیه تپه

درباره انتساب تپه قلی درویش و اینکه چه کسی بوده و چه سمتی داشته در احسن التواریخ ذکر شده که در حوالی قرن نهم هجری قلی درویش  و برادرش از طرف شاهرخ که والی کرمان بود، به دست سپاه جهانشاه (قره قویونلو) اسیر شد و بعد از اسیر شدن با جهانشاه به قم آمد و بقیه عمرش رو در اونجا گذروند و همونجا از دنیا رفت و در نزدیکی تپه ای به خاک سپرده شد. بخاطر همین به اون منطقه قلی درویش می گن.

موقعیت تپه قلی درویش

این تپه در حال حاضر نزدیک مسجد جمکران، در شش کیلومتری جنوب شرقی قم قرار داره. 

محوطه قلی درویش در ادوار تاریخی تا سده های نخستین اسلامی هسته اصلی شهر قم باستانی رو تشکیل می داده است.

وسعت محوطه بیش از ۱۰۰ هکتار بوده که امروزه حدود ۳۰ هکتار آن، عموما به شکل مسطح بر جای مانده است.   

مشخصات باستانی

 اگر از مشخصات باستانی این تپه بخوایم بگیم، باید گفت که این منطقه از سال ۸۱ تا ۸۴، در ۴ فصل کاوش شده، که ۳ دوره عصر برنز قدیم، برنز جدید و عصر آهن است. 

فضاهای مرتبط با توجه به نقش و عملکرد آنها شامل: واحدهای مسکونی، فضاهای مرتبط با فعالیت های تجاری - اداری و اقتصادی،،، فضاهایی برای مراسم های آیینی - مذهبی، معماری نظامی  و احتمالا سیاسی- حکومتی، و بخش های صنعتی واحدهای فلزگری، سفالگری 

خب همراهان گرامی 

در ادامه میخایم درباره هر کدام از فضاهای این منطقه باستانی و ویژگی های اون با هم صحبت کنیم

با ما همراه باشید

مورد اول؛ فضاهای مسکونی تپه قلی درویشه

 ابعاد و اندازه و نوع مواد با ساختار طبقاتی و جایگاه اقتصادی - اجتماعی افراد ارتباط مستقیم داشته، مثلا پلان طبقه مرفه دارای یک یا دو اتاق نشیمن، یک آشپزخانه و یک انباری است. 

در شواهد کاوش نشان می دهد که در جامعه عصر آهن علاوه بر وجود یک مجموعه ای که کاربری عمومی آیینی - مذهبی داشته بعضی از واحدهای مسکونی هم  یک فضای خاص برای انجام مراسم اختصاصی خانوادگی داشتن.

بخش اقتصادی و اداری

در بخش اقتصادی و اداری توجه شما رو به گلوله های گلی مهر و موم در انبار جلب می کنم، خیلی جالبه بدونید که اون زمان برای محاسبات اقتصادی از گلوله های گلی مهروموم، ژتون ها و توکن های محاسباتی، مهرهای استوانه ای، و استامپی و اثر مهر بر روی گلوله های گلی و ظروف سفالی استفاده می کردند 

 فعالیتهای اجتماعی - مذهبی و مراسم آیینی

در بخشهای مرتبط با فعالیتهای اجتماعی - مذهبی و مراسم آیینی هم باید به پلان چند صفه ای که این صفه ها با پلکان با هم در ارتباط بودن. 

جالبه بدونید که  همه این فضاهای این مجموعه بدون تخریب و به دلایل نامعلومی هنگام متروک شدن به طور کامل با مصالح خشت و ملات کاهگلی پر شده و نحوه پرشدگی که به صورتیه که کامل مهروموم شده 

از دیگر نکات جالب این قسمت، کشف دهها قطعه پلمپ گچی در خمره است، که وجود این قطعات در بخشهای  آیینی نشون دهنده سنت قدیمی اهدا و ارسال مجموعه هایی به معابد جهت انجام مراسم آیینی است که احتمالا به عنوان نذورات طی مراسم آیینی اهدا می شده است.

در پایان اگر بخوایم از گاهنگاری ادوار فرهنگی این محوطه گفته باشیم، این محوطه از اواسط هزاره چهار پیش از میلاد(۳۵۰۰ق.م) آغاز و به استقرارهای اسلامی (سده های اولیه تا سلجوقی و ایلخانی و حتی قاجار) ختم می شود. 

به پایان شش دقیقه دوم رسیدیم

 اگه شما هم مطلبی درباره گردشگری دارید برای ما بفرستید تا با نام و نشان خودتون منتشر بشه.

 خوشحال میشیم که در کنارمون باشید و ما رو هم به دیگران معرفی کنید