گردشگری سلامت یا توریسم درمانی چیست؟

در راستای سفرهایی که با اهداف مختلف انجام می شود، یکی از سفرها به قصد درمان است. در توریسم درمانی استفاده از منابع طبیعی (آب های معدنی و گرم، دریاچه های نمک، لجن، ماسه های رادیواکتیو، افتاب،دریا، حمام های گیاهی و غیره) برای درمان برخی بیماری ها مانند بیماری پوستی(پسوریازیس)و آرتریت، روماتیسم یا مشکلات تنفسی یا گذران دوران نقاهت تحت نظارت پزشکی را شامل می شود. 

 

تصاویر زیبا (لینک دانلود) 

آب درمانی Hydrotherapy

 چشمه های معدنی برای درمان سابقه ای چند هزار ساله دارد. اثرگذاری و فواید آب چشمه های معدنی مورد اثبات است که روز به روز هم گسترش می یابد. در ایران حدود ۳۶۰ چشمه آب گرم و معدنی دارد که با توجه به نوع، املاح معدنی و کاربرد آنها تقسیم بندی دارند. استان های آذربایجان و مازندران با بیش از ۸۰ چشمه،  بیشترین تعداد را در بین استانهای ایران دارا هستند. 

 

 

• آب های معدنی و گرم بر حسب ترکیبات شیمیایی موجود در آنها برای درمان به صورت زیر دسته بندی می شوند

 

• آب های گوگردی (سولفوره): این آب ها را می توان به طریق تنفسی، به صورت بخور و نوشیدن استفاده کرد. درمان این ها برای بیماری های تنفسی، پوستی روماتیسمی مورد توجه و کاربرد است.

 

• آب های سولفاته: با توجه به موجود بودن کاتیون های سدیم و منیزیم در این آب ها، خاصیت ملینی و صفرا آوری دارند که برای دفع مواد زائد بدن مانند اوره مفید هستند. اگر این آب ها همراه با کلرید باشند، به آب های کلروسولفاته شناخته می شوند که برای تسکین دهی و ضد خارش بودن مناسب هستند.

 

• آب های بیکربناته: آبهای بیکربناته برای نوشیدن و شستشو مصرف می شوند که چون گازدار هستند سبب بهبود فعالیت کلیه.کند شدن نبض و باز شدن عروق می شوند. با  نوشیدن این آب ها،ازدیاد ترشحات معده، صفرا، دفع اسیداوریک و بهبود متابولیسم پروتئین ها و گلوسیدها و کلسترول می شوند. 

 

• آب های کلروره: این آب ها نیز به صورت خوراکی و شستشو برای درمان های روماتیسم، راشیتیسم و حتی تورهای موضعی به کار میرود.استحمام و یا غرغره کردن با این آب ها برای باز شدن عروق محیطی و دستگاه تنفسی مفید است. 

 

• آب های آهن دار: این آب ها با ترکیبات مختلف آهن  باعث افزایش گلبول قرمز و هموگلوبین می شوند که برای درمان های بیماری های کم خونی و گوارش و رشد بدن مفید هستند.

 

• آب های پرتو زا: این آب ها به علت وجود گازهای رادیواکتیوی به ویژه گاز رادون باعث افزایش فعالیت بافت ها  می شوند، که موجب درمان دردهای روماتیسمی، مفصلی و عصبی  هستند. همچنین در بیماری های اگزما که بیماری پوستی اند مفید می باشند. با مصرف این آب ها به عنوان نوشیدنی در دفع اسید اوریک و تسکین دردهای مفصلی التیام و بهبود مشاهده می شوند. 

  ۴ فایده آب‌درمانی به طور کلی 

1. تسکین درد: آب‌درمانی می‌تواند به کاهش دردهای مزمن مانند آرتروز، کمردرد، و میگرن کمک کند.
2. بهبود جریان خون: غوطه‌ور شدن در آب گرم باعث گشاد شدن عروق و بهبود جریان خون می‌شود.
3. کاهش استرس و اضطراب: آب گرم و شناوری در آب می‌تواند به کاهش تنش‌های عصبی و بهبود سلامت روانی کمک کند.
4. بهبود کیفیت خواب: استفاده از آب‌درمانی به خصوص قبل از خواب می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد.

 مقاصد محبوب آب‌درمانی در توریسم درمانی ایران و دنیا 

 

چشمه‌های آب گرم ایران:

مانند چشمه‌های سرعین، رامسر، و لاریجان که به عنوان مقاصد مهم توریسم درمانی شناخته می‌شوند.

چشمه‌های آب معدنی اروپا:

کشورهایی مانند چک، مجارستان، و آلمان به دلیل داشتن چشمه‌های آب معدنی طبیعی، مقاصد محبوب آب‌درمانی در جهان هستند.

ترکیه:

این کشور نیز با داشتن چشمه‌های طبیعی در مناطقی مانند پاموک‌کاله و یالووا، مقصد بسیاری از گردشگران علاقه‌مند به آب‌درمانی است.

 چالش‌ها و فرصت‌ها در توسعه توریسم درمانی با محوریت آب‌درمانی

 

چالش‌ها: مشکلات زیست‌محیطی، نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بهداشتی و اقامتی، و نیاز به بازاریابی موثر برای جذب گردشگران بین‌المللی.

فرصت‌ها: افزایش آگاهی مردم از فواید آب‌درمانی، توسعه‌ی زیرساخت‌های مناسب و تبلیغات جهانی می‌تواند باعث جذب بیشتر گردشگران به این نوع توریسم شود.

 

آب‌درمانی به عنوان بخشی از توریسم درمانی، نه تنها به بهبود سلامت جسمی و روحی افراد کمک می‌کند، بلکه به توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق دارای منابع طبیعی مرتبط نیز یاری می‌رساند

نمک درمانی وغار درمانی یا اسپلیو تراپی Speleo therapy

 

غار درمانی که برگرفته از واژه یونانی اسپلیو به معنی غار است اقتباس شده است. در این فضاها به علت تنفس طبیعی و مصنوعی عناصر منیزیم، ید، پتاسیم، سدیم، کلسیم، سلنیم، برم و … برای درمان بیماری های آلرژی، برونشیت،کم کاری تیروئید، بیماری های قلبی، فشار خونو امراض پوستی، بیماری های عصبی و استرس مفید هستند.  روش درمانی که هالو تراپی می باشد(هالو در زبان یونانی به معنی نمک) یکی از راه های درمان و مورد استفاده در توریسم درمانی است. در این مدل با استنشاق بخار نمک طبیعی برای درمان های تنفسی از زمان بقراط مرسوم بوده است. با تنفس در این فضاها که موجب تخلیه تخلیه ترشحات سینوسی در بیماران مبتلا به می شود، سرعت جریان هوا در برانش ها افزایش می باید و التیام راه به همراه دارد. حتی اختراع پیپ نمکی در سال ۲۰۰۲  تاثیر مثبت تنفس بخار نمکی ثابت شد. 

در برخی از کشورها مانند آلمان، جمهوری چک، ایتالیا،مجارستان، ارمنستان، لهستان، اتریش، رومانی، اوکراین و آذربایجان تسهیلات ویژه ای برای استفاده از تاثیرات مثبت تنفس در فضاها و معابر طبیعی و یا حتی مصنوعی نمکی فراهم شده است. حتی با توجه به اینکه در بسیاری از کشورها به طور طبیعی این موهبت وجود ندارد، با وارد کردن مقادیر نمک به ساخت اتاقک ها و غارهی مصنوعی نمکی اقدام کرده اند و از این طریق با رونق صنعت گردشگری و توریسم درمانی درآمد زایی خوبی را برای کشور خود ترسیم نموده اند. 

 

از دیگر فواید غارهای نمکی استفاده از تاثیرهای مثبت کریستال های طبیعی نمک و کانی های آنهاست. این کانی ها و کریستال های نمکی باعث هماهنگی و متعادل ساختن جریان های انرژی در کالبد بدن انسان می شوند. با استفاده زیاد از وسایل الکترونیک میدان های مغناطیسی بدن را به میریزد و نا تعادلی موجب بیماری می شود.  در مقابل انرژی های ساطع از سنگ و کانی ها می تواند در بهبود این معضل کمک کننده باشد. 

استفاده از روش تحت عنوان « سنگ درمانی» یا «کریستال درمانی» معروف است که چندین هزار سال قدمت دارد. 

 

استفاده این سنگها به عنوان گردنبند یا مهره های عقیق، لاجورد، یشم، سنگ شیشه، مرجان و… به هزاره های پیش از میلاد برمی گردد که به عنوان تبرک در معابد مورد استفاده بوده است. در دین اسلام به استفاده از انگشتر با نگین عقیق و فیروزه اشاره موکد دارد. همچنین ایرانیان بزرگی مانند بوعلی سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و ابوریحان بیرونی به خواص سنگ ها آگاه بودند و استفاده می کردند. لازم به ذکر است، نخستین غار نمکی منحصر به فرد در دنیا در جزیره قشم واقع شده است. 

 

لجن درمانی Mud Therapy

 

گل یا خاک رس دریایی در مکاتب طب مورد استفاده بوده است. قرار گرفتن برای مدت کوتاهی درون این گل کمک زیادی به تسکین دردهای مفصلی و  استخوانی می کند. قرار گرفتن در خاک رس در نزدیکی دریا و زیر تابش نور ملایم خورشید بهترین شرایط برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مفصلی است. حمام «‌گل دریایی» برای درمان بیماری هایی مانند بیماری رگ های لنفاوی، نرمی استخوان(راشیتیسم)، فلج و کاهش وزن مفید است.

لجن درمانی در قدمتی چندین هزار ساله در طب  دارد، که در گردشگری عمری بسیار کوتاه را شامل می شود. ایران دومین دریای شفابخش دنیا را دارد. دریای ارومیه با لجن های منحصر به فردش فقط یک پله پایین تر از بحرالمیت واقع شده است. آب دریاچه ارومیه با توجه به عناصر بسیار مفید است که البته در سال های اخیر با توجه به خشک شدن این دریاچه مورد غفلت قرار گرفته است. 

در بحث ماساژ درمانی از شیوه های سنگ درمانی و لجن درمان یصحبت به میان می آید. دریاچه ارومیه بی نهایت شورو میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس هاست، و به همین خاطر گونه جانوری آن خاص است، چون پلانکتون های محدودی را دارند و ماهی ها و نرم تنان وجود ندارد. 

همچنین غلظت نمک اینجا موجب می شود، که به یخ زدگی نرسد و گل دریاچه جز گل های کلروره است که خاصیت تقویت کنندگی دارد. 

 

منابع لجن درمانی و انواع آن 

 

لجن‌های دریایی:

این نوع لجن‌ها از بسترهای دریایی به دست می‌آیند و به دلیل دارا بودن مواد معدنی مانند منیزیم، پتاسیم، کلسیم و سولفور، برای درمان‌های مختلف به کار می‌روند.

لجن‌های آتشفشانی:

لجن‌های آتشفشانی از مناطق فعال آتشفشانی جمع‌آوری می‌شوند و به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و تسکین دهنده، در درمان مشکلات پوستی و عضلانی کاربرد دارند.

لجن‌های معدنی:

لجن‌های معدنی معمولاً از چشمه‌های آب گرم یا دریاچه‌های خاص استخراج می‌شوند و غنی از مواد معدنی با خواص درمانی هستند.

شن درمانی (Psmma Therapy)

 

شن دریا را در مخازنی می ریزند واین مخازن طوری می چرخند که به طور متناوب با آب گرم و داغ دریا آغشته می شوند و این شن داغ و مرطوب برای بعضی از اعضای بدن و گاهی برای تمام بدن به کار برده می شود. بزرگترین اثر شن درمانی ایجاد تعرق است و این ویژگی به خصوص برای مفاصلی که به علت ضربه، تصادف و تصادم متورم شده اند بسیار مفید است. در بعضی موارد افراد به طور  مستقیم  شن های داغ بیابان را به منظور تسکین دردهای مفاصل روی بدن خود می ریزند. 

 مناطق معروف برای شن‌درمانی

 

سواحل دریای مدیترانه:

سواحل کشورهای اطراف دریای مدیترانه به دلیل شرایط آب و هوایی گرم و ماسه‌های مناسب، مقاصد محبوب برای شن‌درمانی هستند.

بیابان‌های مصر و مراکش:

این مناطق به دلیل داشتن شن‌های گرم و خشک، مقاصد شناخته‌شده‌ای برای شن‌درمانی به شمار می‌روند.

مناطق شنی ایران:

مناطقی مانند کویر لوت و کویر مرنجاب به عنوان مکان‌هایی با پتانسیل بالا برای شن‌درمانی شناخته می‌شوند.

 

چالش‌ها و فرصت‌ها در توسعه شن‌درمانی

 

چالش‌ها: نیاز به شناخت بیشتر مردم از فواید شن‌درمانی، تأمین زیرساخت‌های بهداشتی و اقامتی، و حفظ و مراقبت از محیط‌زیست در مناطقی که برای شن‌درمانی استفاده می‌شوند.

فرصت‌ها: بهره‌برداری از منابع طبیعی کشورهایی با بیابان‌ها و سواحل شنی، توسعه بسته‌های توریسم درمانی و همکاری با متخصصان سلامت برای جذب گردشگران داخلی و خارجی.

 

شن‌درمانی با استفاده از منابع طبیعی و شرایط اقلیمی خاص، به عنوان یکی از روش‌های مکمل درمانی می‌تواند به بهبود سلامت جسم و روح کمک کند و در عین حال به عنوان یک فرصت اقتصادی در حوزه توریسم درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

دریا درمانی 

 

دریا درمانی به کاربرد آب دریا به صورت گرم با پاشیدن پرفشار آن بر بدن در استخرهای ویژه که موجب ماساژ اندام های بدن می شود تا کاربرد لوسیون های بدنی، پوست اندازها (exfoliants)، ماسک ها، مرهم ها، پوشاننده های بدنی جلبکی و رسوباتی دریا گفته می شود. دریا درمانی یا تالاسوتراپی  فقط به شناکردن محدود نمی شود، دریا درمانی در گروه طب جایگزین و مکمل های می گیرد. 

در این شیوه از آب دریا، ماسه های ساحل، جلبک ها و گیاهان دریایی و انواع سنگ ها و نمک های دریایی و معدنی برای درمان بهره می گیرند. آب و هوای دریایی محرک قوا و بسیار نیرو بخش است. پزشکان فرانسوی معتقدند، ۸ روز دریا درمانی ۶ الی ۸ ماه باقی می ماند. که بالغ بر ۵۰ مرکز دریا درمانی در سواحل فرانسه مستقر هستند. آب دریا با بیش از ۱۲۰ عنصر شیمیایی به شکل نمک و گازهای محلول محیط خاصی را برای تبادل عناصر شیمیایی با ارگانیسم ها فراهم آورده است. درمانگر مکتب دریا درمانی، از هر نوع جلبک به منظور استفاده می شود. 

برتری دریا درمانی بر آب درمانی 

 

آب دریا دارای چگالی بیشتری است و به همین خاطر شرایط بی وزنی بدن انسان را راحتتر فراهم می کند و واز این طریق اعضایی که انجام دادن حرکت برای آنها در هوا ممکن نیست این امکان را در آب دریا می یابند. همچنین نشستن بیمار در ساحل و استنشاق هوا، مشاهده افق، زیبایی های دریا هنگام طلوع و غروب، شنیدن صدای امواج و جزر مد شدن، حضور در روزهای خاص ماه در کنار دریا و ارتباط با طبیعت جهت بهره مندی از شگفتی های آن موجب رفع بیماری و بازیابی و تندرستی می گردد، که گردشگران زیادی را از شهرها و کشورهای مختلف به سمت این مقاصد می کشاند، تا لحظاتی را سپری کنند. قدم زدن وپیاده روی در این ساحل ها به تجدید قوا و اصلاح روحیه بسیار کمک می کند. 

آب درمانی و دریا درمانی هر دو از آب برای بهبود سلامت و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند، اما تفاوت‌هایی در منابع آب و روش‌های مورد استفاده دارند:

 

1. منبع آب

 

آب درمانی (هیدروتراپی): آب درمانی شامل استفاده از آب معمولی، معمولاً آب گرم، سرد یا معدنی، برای درمان است. این روش می‌تواند در هر مکانی که امکانات مناسب دارد انجام شود، از جمله استخرها، وان‌ها، یا مراکز آب گرم.

دریا درمانی (تالاسوتراپی): دریا درمانی به طور خاص از آب دریا و دیگر منابع دریایی مانند جلبک‌ها و گل و لای دریایی استفاده می‌کند. این روش معمولاً در مراکز نزدیک به ساحل انجام می‌شود.

 

2. محیط

 

آب درمانی: معمولاً در محیط‌های بسته مانند مراکز بهداشتی، اسپاها، و استخرها انجام می‌شود.

دریا درمانی: در محیط‌های طبیعی نزدیک دریا انجام می‌شود و شامل بهره‌برداری از هوای دریایی و سایر عناصر طبیعی ساحلی است.

 

3. فواید خاص

 

آب درمانی: برای کاهش دردهای عضلانی و مفصلی، بهبود گردش خون، کاهش استرس، و تسکین اضطراب و افسردگی استفاده می‌شود.

دریا درمانی: علاوه بر فواید آب درمانی، با تمرکز بر مواد معدنی و املاح موجود در آب دریا و جلبک‌های دریایی، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود بیماری‌های پوستی، و افزایش رفاه کلی کمک کند.

 

4. روش‌ها

آب درمانی: شامل روش‌هایی مانند استحمام در آب گرم یا سرد، استفاده از جکوزی، سونا، حمام‌های بخار، و ماساژ با آب است.

دریا درمانی: شامل حمام‌های آب دریا، ماساژ با گل و لای دریایی، استنشاق هوای دریایی، و استفاده از محصولات جلبکی و دریایی است.

 

بنابراین، در حالی که هر دو روش بر پایه استفاده از آب هستند، دریا درمانی بر منابع دریایی متمرکز است و شامل عوامل محیطی و طبیعی بیشتری است که معمولاً در نزدیکی سواحل یافت می‌شود.

 

دراین مقاله به اختصار به انواع توریسم درمانی پرداخته شد، اگر تجربه ای ازاین نوع گردشگری دارید، برای ما نیز بنوبیسد. 

 

پایان پیام