لینک پادکست در کست باکس و شنوتو:

متن پادکست:

سلام همفسر به آوای سه شنبه این هفته خوش اومدین
من سید جلال امیرعطایی هستم و شما در حال گوش دادن به پادکست شیش دقیقه با گردشگری هستید. این پادکست کوتاه کاریه از موسسه گردشگری آوای فطرت که سه شنبه ها تقدیمتون میشه.

در این پادکست میخواهیم از قم و دوره تاریخی آن بگیم، در اپیزودهای ابتدایی از دوره های باستانی و تپه های قدیمی قم برنامه هایی داشته ایم که شما رو دعوت میکنیم حتما آنها را بشنوید.

قم مهد شهرنشینی و تمدن

اما در این اپیزود از قم در دوره های تاریخی بشنویم. از گذشته های بسیار دور تا به الان قم مهد سکونت، استقرار، شهرنشینی و تمدن بوده است و شرایط صنعتی،اقتصادی، معماری، فرهنگی، هنری و آیینی های بسیاری را تجربه کرده و به یادگار گذاشته است.
کاوش های تاریخی این منطقه، غنای فرهنگی آن را نشان می دهد، قره تپه قمرود حدود ۸۰۰۰ سال پیش از مراکز مهم ده نشینی و با صنعت و تکنولوژی بوده که با فرهنگ های سیلک کاشان و چشمه علیِ ری و تپه زاغه قزوین ارتباط داشته
گورستان عصر آهن تپه صَرم و محوطه استقراری شمشیرگاه در آن دوره از مراکز فرهنگی حاشیه کویر مرکزی ایران بوده. منطقه زاربُلاغ هم که در مسیر جاده قدیم قم - تهران واقع شده قدمتی از دوره ماد تا اشکانی و ساسانی دارد و اهمیت مذهبی، سیاسی و بازرگانی آن بارز بوده است.
آنچه را باید عنوان کرد اینست که در آغاز دوران تاریخی، محدوده فعلی استان قم، بخشی از ماد بزرگ بوده است.

قم در دوره پیشدادیان

در کتاب نُزهَة القُلوب اثر حمدالله مستوفی، پیدایش و تاسیس تشکیلات شهر قم را به زمان طهمورِث از پادشاهان پیشدادی نسبت می دهند.او چهارمین پادشاه ایران زمین بود. برادرش جمشید، جانشین او دژی در وَرجَمکَرد که احتمالا جمکران فعلی است، بنا کرد.

قم در دوره کیانیان

همچنین در تاریخ اساطیری تشکیل تاسیسات شهر قم را به کیخسرو پادشاه افسانه ای ایران که دومین پادشاه کیانی بود نسبت می دهند.

قم در دوره هخامنشیان

اما بررسی های اکتشافی از دشت قم در دوران هخامنشی مبهم است. و اشاره مختصر در کتب به این مورد است که قم در دوره هخامنشی شهری آباد بوده و به دستور اسکندر مقدونی مورد غارت قرار گرفته بعد در دوره قباد ساسانی مجدد معمور و آباد شده.

قم در دوره اشکانیان

مدارک نشان از آن دارد دشت قم از دوره اشکانی به بعد از تراکم جمعیتی خوبی برخوردار بوده که محوطه آق تپه مَلِک قلعه یکی از آنهاست، که وجود سفالهای متنوع رنگی ومنقوش آنجا موید این مطلب است.

قم در در دوره ساسانیان

اما در دوره ساسانی از شهرهای بزرگ و مهم ایران محسوب می شده،و نوشته اند که بعد از عبور قباد ساسانی از قم و مشاهده ویرانی آن، جویای علت می شود، گویند از عواقب حمله اسکندر است، که دستور بازسازی و وآبادانی را صادر کرده نام قم به «ویران آباد کَرد کُواذ» شهرت می گیرد.

قم در متون اساطیری

حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه خود در سه مورد از قم نام می برد که نشان از شهرت و عظمت قم در عصر ساسانیان دارد.

دگر بهره زو قم بدو اصفهان

نهاد بزرگان و جای مهان

و در جای دیگر آمده است:

بفرمود عهد قم و اصفهان

نهاد بزرگان و جای مهان

نبشتند منشور بر پرنیان

خراسان و ری و قم و اصفهان 

همچنین در منظومه ویس و رامین نیز نام قم اینگونه آمده که:

ز گرگان و ری و قم و صفاهان

که رامین را بُدَندی نیک خواهان

ابن فقیه می گوید: شهرستان قم در زمان حمله مسلمانان وسعت و جمعیتی داشته که در یک قریه چهار هزار مرد بیرون می آمدند که هریک، یک خدمتگزار و نان پز و آشپز به همراه داشت.
همچنین استاد رشید یاسمی می نویسد، روشن ترین دلیل قدمت شهر قم، بویژه در زمان ساسانی، مکان جغرافیایی و انشعاب راه های عمده تجاری است واز دروازه های ری و اصفهان، آباد شده و شهر قم در میانه آنها قرار گرفته است.
صحبت از قم قبل از اسلام بسیار است که در این دقایق نمی گنجد. و به همین مقدار بسنده می کنیم
در پادکست بعدی به قم بعد از اسلام خواهیم پرداخت و از آن می شنویم. از شما دعوت می کنیم به همراه راهنمایان گردشگری استان قم از این برهه تاریخی قم بازدید داشته باشید و سفرهای خاص را تجربه کنین.

به پایان این قسمت رسیدیم. مارو در شبکه های اجتماعی دیگر مانند ایتا، اینستاگرام و تلگرام دنبال کنید و با بازدید از سایت اوای فطرت دات آی آر در جریان آخرین اخبار موسسه قرار بگیرید.
اگه شما هم مطلبی درباره گردشگری دارید برای ما بفرستید تا با نام و نشان خودتون منتشر بشه.
ایام به کام روزگارتون خوش